Sezonowość na talerzu - małe zmiany, wielki efekt

Sezonowość na talerzu - małe zmiany, wielki efekt

Jedzenie zgodne z porami roku to nie tylko powrót do naturalnego rytmu przyrody, ale też realny sposób na ochronę klimatu i wsparcie lokalnej gospodarki. Wybierając sezonowe produkty, ograniczasz emisję CO₂, zmniejszasz marnowanie żywności i wspierasz rolników z naszego powiatu.

Sezonowość - co to właściwie znaczy?
Sezonowość w żywieniu polega na spożywaniu tego, co dojrzewa naturalnie o danej porze roku - bez sztucznego przyspieszania, chemicznego konserwowania, długiego transportu i chłodni. To powrót do prostych zasad, które znali nasi dziadkowie: latem jemy świeże owoce i warzywa, zimą korzystamy z przetworów i warzyw korzeniowych. Takie podejście nie tylko smakuje lepiej, ale też ogranicza emisję gazów cieplarnianych, bo sezonowe produkty nie wymagają transportu na duże odległości ani energochłonnego przechowywania.

Według danych Komisji Europejskiej, transport żywności odpowiada nawet za 20% globalnych emisji sektora spożywczego, a produkcja poza sezonem - np. w ogrzewanych szklarniach - generuje nawet czterokrotnie więcej emisji CO₂ niż produkcja w warunkach naturalnych.

Jesień - naturalny sezon obfitości
W Polsce jesień to czas wyjątkowego bogactwa smaków. Na targach i w gospodarstwach królują jabłka, gruszki, śliwki, dynie, marchew, pietruszka, seler, buraki, orzechy. To produkty o wysokiej wartości odżywczej, pełne witamin A, C i E, błonnika i minerałów, które wspierają odporność w chłodniejsze dni. Warto pamiętać, że żywność sezonowa nie wymaga długiego magazynowania, więc zachowuje więcej wartości odżywczych. Badania Instytutu Żywności i Żywienia wskazują, że warzywa przechowywane przez kilka miesięcy tracą nawet 30-50% witaminy C. Kupując świeże produkty prosto z pola, unikasz tego spadku.

Mniejsze emisje, mniej odpadów - więcej odpowiedzialności
Produkcja i konsumpcja sezonowa są istotnym elementem zrównoważonego rolnictwa. Wybierając sezonowe jedzenie:

• ograniczasz potrzebę ogrzewania szklarni i magazynów lub chłodzenia (co zmniejsza emisje CO₂),
• skracasz łańcuch dostaw, eliminując transport z zagranicy,
• zmniejszasz ilość odpadów opakowaniowych i spożywczych,
• wspierasz naturalny cykl gleb i regenerację upraw.

Dlaczego sezonowość wspiera lokalną gospodarkę?
Kupując sezonowe produkty, automatycznie wspierasz lokalnych rolników i przetwórców, którzy dostarczają plony wtedy, gdy natura im sprzyja. Pieniądze zostają w regionie, tworzą nowe miejsca pracy i wzmacniają lokalne przetwórnie - od tłoczni soków po małe piekarnie czy przetwórnie warzyw.

Dlaczego warto:

• Rolnik z powiatu zyskuje stabilny rynek zbytu bez pośredników.
• Wzmacniamy lokalny łańcuch dostaw i samowystarczalność regionu.
• Otrzymujemy produkty o znanym pochodzeniu, często wytwarzane w sposób tradycyjny i naturalny.

Z perspektywy powiatu i województwa małopolskiego sezonowe żywienie to realny element działań proekologicznych - zgodny z celami Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii.

Jesień w kuchni - inspiracje z lokalnego rynku
Spróbuj prostych, sezonowych dań z produktów z naszego powiatu jak krem z dyni z jabłkiem i imbirem - rozgrzewający, aromatyczny, pełen beta-karotenu czy pieczone warzywa korzeniowe z ziołami - smak polskiej jesieni. To proste potrawy, które możesz przygotować w kilka minut - a każdy składnik znajdziesz na lokalnym targu.

Jedzenie sezonowe to mała zmiana, która przynosi wielkie efekty. To zdrowie dla Ciebie, stabilność dla lokalnych rolników i mniejsze obciążenie dla planety. A teraz jest idealny moment, by zacząć. Jesień to czas obfitych plonów i ciepłych barw natury. Odwiedź lokalny targ, wybierz dynię, kapustę, jabłka czy warzywa korzeniowe prosto od rolnika. Zrób z nich coś pysznego - i poczuj smak prawdziwej, lokalnej jesieni. Sezonowość to nie moda - to świadomy wybór, który łączy tradycję z troską o przyszłość.

Artykuł powstał w ramach kampanii medialnej „Jedz lokalnie, myśl globalnie” (E2) - realizacja projektu LIFE-IP EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego” (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA/ LIFE19 IPC/PL/000005) dofinansowanego z programu LIFE UE oraz NFOŚiGW.

Marzena Wiejak